Rosmarinum officinalis L., czyli rozmaryn lekarski jest długowieczną, dziką, lubiącą ciepło zieloną rośliną, znaną nam głównie jako przyprawa. Ze względu na swój ciepłolubny charakter można ją spotkać głównie w krajach śródziemnomorskich, w obszarze Morza Czarnego oraz w Meksyku, choć w pozostałych częściach świata idealnie sprawdzi się jako roślina doniczkowa.
Bogactwo rozmarynu przejawia się w zawartych w nim olejkach eterycznych, flawonoidach (m.in. luteolina i diosmetyna), garbnikach oraz di- i triterpenach. Oprócz tego zawiera mieszankę pierwiastków, takich jak: wapń, magnez, cynk, żelazo, mangan, selen oraz witaminy A, B6 i C.
Już w Starożytności rozmaryn był cenną i popularną rośliną symbolizującą miłość i piękno. Dziś, dzięki prowadzonym badaniom odkrywa się jego coraz nowsze zastosowania i właściwości.
Zastosowanie rozmarynu w medycynie
- Cukrzyca
Według potwierdzonych badań naukowych rozmaryn ma zdolność do regeneracji komórek beta trzustki, która u diabetyków straciła zdolność produkcji insuliny. Oprócz tego chroni przed stresem oksydacyjnym, który sprzyja pojawianiu się powikłań w tej chorobie.
- Schorzenia układu pokarmowego
Dzięki zdolnościom rozkurczowym, rozmaryn doskonale sprawdza się w dolegliwościach żołądkowo-jelitowych, poprawia trawienie oraz zmniejsza ryzyko wrzodów i nowotworów żołądka. - Układ nerwowy
W składzie chemicznym rozmarynu, oprócz wymienionych wcześniej substancji i pierwiastków, odnaleźć możemy także kwas karnozynowy, który doskonale radzi sobie z uszkodzeniami mózgu wywołanymi przez wolne rodniki. Swoje zastosowanie dzięki temu znajduje m.in. w leczeniu skutków udaru czy zapobieganiu chorobie Alzheimera. - Rozmaryn jako antydepresant
Okazuje się, że picie herbaty przygotowywanej na bazie rozmarynu może wspomagać pamięć, poprawiać nastrój oraz redukować stres. Przeprowadzone badania dowodzą, że długotrwałe przyjmowanie określonej ilości rozmarynu dziennie poprawia m.in. jakość snu, koncentrację czy nastrój. Dzieje się tak, ponieważ zawarte w roli ie substancje czynne pozytywnie wpływają na część mózgu zwaną hipokampem, która odpowiada za emocje, uczenie się i wspomnienia.
Rozmaryn jako przyprawa
Korzenny zapach i smak rozmarynu idealnie komponują się z różnymi rodzajami mięsa, takimi jak drób czy jagnięcina. Dzięki łatwej uprawie rośliny, możemy używać rozmarynu nie tylko w postaci suszonej ciesząc się walorami smakowymi i zapachowymi, lecz także jego świeżych liści wzbogacając sam wygląd potraw. Rozmaryn doskonale sprawdzi się również jako dodatek do warzyw w różnej postaci, zup, sałatek, a także deserów, a miłośnikom ziołowych napojów polecić można nawet nalewkę z rozmarynu. Jednak oprócz tych cech, cenne okazują się również właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze rośliny.
Jakie postaci rozmarynu dostarczają najwięcej substancji odżywczych i leczniczych?
1.Rozmaryn suszony
Nie jest prawdą przypuszczenie, iż podczas suszenia rozmaryn traci cenne substancje odżywcze. Pomijając walory zapachowe i smakowe, suszone liście tej rośliny mogą łagodzić uczucie wzdęcia, wspomagać trawienie, dostarczać wiele witamin (w tym A i C) czy pozytywnie wpływać na wątrobę. W składzie suszonego rozmarynu nadal znajdziemy wapń, żelazo, fosfor, magnez czy potas, a także szereg witamin. Poza tym suszony rozmaryn posiada 0 mg cholesterolu.
2. Olejek rozmarynowy
Jest to jeden z najpopularniejszych, znanych nam dziś olejków eterycznych. Olejek ten uzyskujemy destylując górną część tej rośliny z wodą. Charakteryzuje go orzeźwiający zapach i przezroczysty kolor. Olejek doskonale sprawdza się jako dodatek do potraw, ale stosuje się go także w medycynie jako środek przeciwbólowy, przeciwnowotworowy czy przeciwzapalny, a także jako środek stomatologiczny usuwający bakterie z jamy ustnej. Dzięki ciekawemu zapachowi olejek rozmarynowy znajduje swoje zastosowanie jako dodatek do świec, perfum, odświeżaczy powietrza czy kosmetyków. Kolejna jego zaletą jest to, iż aż 98,2% składu substancji stanowią olejki eteryczne.
3. Świeży rozmaryn
Jak już wspomniano wcześniej, świeży rozmaryn, podobnie jak suszony najczęściej wzbogaca smak i aromat potraw, a jego świeże liście i kwiaty mogą być ozdobą stołów. Warto go również łączyć z innymi ziołami, takimi jak tymianek lub liść laurowy. Świeże liście rozmarynu to także dobry środek konserwujący, a palone pomagają odstraszać insekty.